Wat is technische analyse? Trendanalyse, steun en weerstanden

Wat is technische analyse precies?

Technische analyse is het bestuderen van historische prijsbewegingen om toekomstige koersbewegingen te voorspellen. Simpeler gezegd; technische analyse is niet anders dan het consequent volgen van beurstrends. Technische analyse geeft als het ware inzicht in het gedrag van de markt en legt de psychologie van beleggers bloot. De methode is toepasbaar op de koersbewegingen van allerlei soorten assets, zoals bijvoorbeeld aandelen, indices, grondstoffen en futures. Voor elk verhandelbaar instrument waar de koers wordt bepaald door vraag en aanbod, kan technische analyse in feite worden gebruikt.

Technische analyse heeft een aantal belangrijke uitgangspunten. Ten eerste gaat de technisch analist ervan uit dat al het nieuws in de koersen is verdisconteerd en dat de markt dus altijd gelijk heeft. Verder is het belangrijk om te begrijpen dat koersen zich trendmatig bewegen en dat de geschiedenis zich herhaalt. Dat wil zeggen dat we op grafieken steeds weer dezelfde cyclussen en koerspatronen tegenkomen. Deze uitgangspunten zijn de belangrijkste van de 6 basisprincipes van de Dow Theory.

Deze Dow Theory is ontwikkeld door Charles Henrey Dow en hij wordt vandaag de dag gezien als een van de grondleggers van Technische Analyse. Charles Dow deed jarenlang onderzoek naar koersgedrag op de financiële markten. Zijn bevindingen werden vanaf 1889 gepubliceerd in de Wall Street Journal en vormen de belangrijkste uitgangspunten van de moderne technische analyse. Voor een volledige uitleg van de Dow Theory verwijs ik u graag door naar het artikel: Dow Theory van Charles Dow uitgelegd – De grondlegger van de Technische Analyse

Voordat u zich verder begint te verdiepen in technische analyse, is het belangrijk dat u zich vooraf beseft dat technische analyse geen exacte wetenschap is. Net als fundamentele analyse is de methode niet waterdicht en bieden resultaten uit het verleden geen garantie voor de toekomst. Hieronder hebben we enkele punten samengevat die u als belegger in ogenschouw moet nemen bij het gebruikmaken van technische analyse.

• TA is meer een kunst dan wetenschap, een kunstvorm die aanzienlijk veel oefening vergt.
• TA leidt nooit tot 100% zekere voorspellingen
• Met TA is het belangrijk dat u altijd meerdere instrumenten tegelijk gebruikt.
• Technische analyse geeft inzicht in het gedrag van de markt

Technische Analyse vs. Fundamentele Analyse 

Technische analyse staat haaks op de fundamentele analyse methode. Fundamentele analyse geeft u bijvoorbeeld een duidelijk inzicht of het aandeel te duur of juist goedkoop geprijsd is. Daarnaast kunt u op basis van uw onderzoek bepalen of de onderneming in de komende jaren een goed klimaat kent voor verdere groei. Bent u benieuwd hoe u een goede fundamentele analyse maakt? Bekijk dan vooral het artikel: Hoe waardeert u een aandeel? | Fundamentele analyse

Tijdens de technische analyse wordt er juist helemaal niet naar de bedrijfsresultaten gekeken. In plaats daarvan worden beleggingsbeslissingen genomen door de koersgrafieken te analyseren. Technische analyse richt zich meer op vragen als: ‘Is er sprake van een trend?’ ‘Zijn er patronen te herkennen?’ ‘Neemt het volume toe (of juist af)?’ Deze analysemethode staat binnen de technische analyse bekend als de visuele analyse.

Naast de visuele analyse, waarbij men dus focust op trends en koerspatronen is er ook nog de kwantitatieve analyse. Hiermee worden de indicatoren bedoelt die veelal worden gebruikt tijdens de technische analyse. De meeste online brokers hebben deze indicatoren ingebouwd, waardoor u zelf niet hoeft te rekenen. In het LYNX Handelsplatform kunt u gebruikmaken van ruim 80 verschillende technische indicatoren. Een groot aantal van deze indicatoren hebben we in aparte artikels uitgebreid behandeld. Voor een overzicht van de 8 populairste indicatoren verwijs ik u door naar de overzichtspagina: 13 populairste technische indicatoren

Samenvattend:

Fundamentele analisten graven diep in de cijfers van een onderneming en hebben hierdoor een batterij aan redenen om een koersbeweging te verklaren. Zij houden zich bezig met vragen als ‘Hoe duur is het aandeel?’, ‘Wat zijn de bedrijfsvooruitzichten?’ en ‘Welke winstmarges kent het bedrijf?’.

De koersgrafiek bij technische analyse

Een technisch analist kijkt enkel en alleen naar de koersgrafiek, en maakt aan de hand hiervan zijn beleggingskeuzes. Er zijn talloze soorten grafieken beschikbaar voor beleggers. U kunt denken aan lijngrafieken, bargrafieken en de populaire candlestick grafieken. De meest gebruikte grafiek onder beleggers is de candlestick chart. Deze grafieken worden gekenmerkt door groene en rode ‘kaarsen’ waarmee u in één oogopslag kunt zien of het om een stijgende of dalende koers gaat.

Wat zegt een candlestick?

Om een grafiek goed te kunnen begrijpen zullen we eerst behandelen wat u aan een candlestick kunt aflezen. Een groene candle betekent dat de koers op de desbetreffende dag aan het stijgen is. Let op; het gaat hierbij om een stijging vanaf de opening van de candle, en dus niet om een stijging ten opzichte van de vorige dag. Voor een rode candle geldt uiteraard exact het tegenovergestelde.

Het ingekleurde gedeelte van een candle noemen we een body of een lichaam. De onderkant van de body geeft bij een groene candle, de openingskoers van de desbetreffende dag aan. De bovenkant van een groene body geeft de sluitingskoers van die dag aan. Voor rode candles geldt uiteraard weer het omgekeerde. Het streepje aan de onderkant weergeeft het laagste punt van de dag, en het streepje aan de bovenkant toont de hoogste koers van die dag aan.

Om het eenvoudig te houden besprak ik hierboven dagcandles, maar het is ook mogelijk om andere tijdframes te gebruiken. De tijdframes die u in het LYNX Handelsplatform kunt kiezen variëren van 30 seconden tot maandcandles. Veelgebruikte tijdframes zijn 1 minuut, 5 minuten en 15 minuten voor daytrading. Swingtraders gebruiken vaker candles van 1 uur, 2 uur en 4 uur. Voor een goed overzicht van de langere trend is het verstandig om candles van 1 dag of 1 week te gebruiken.

Zoals u wellicht begrijpt, krijgt u op elk tijdframe andere candles te zien. Hieronder ziet u een voorbeeld van een candlestick grafiek op dagbasis. U ziet dus in één oogopslag wat er per dag is gebeurd. Een lang neerwaartse streepje onderaan een candle vertelt ons bijvoorbeeld dat de low van de dag een stuk lager ligt dan de slotkoers. Later komen we nog terug op candlestick patronen en wat deze patronen op basis van technische analyse betekenen.

Koerscyclus: Het herkennen van trends

Zoals eerder gezegd gaat een technisch analist ervan uit dat koersen zich trendmatig bewegen en dat de geschiedenis zich herhaalt. Deze trends en of koerscycli kunnen we simpelweg onderverdelen in 4 fases. Het is voor de technisch analist van wezenlijk belang om als eerste te bepalen in welke fase een koers zicht bevindt. We zullen deze 4 fases nu uitgebreid toelichten.

Fase 1: Zijwaartse trend

De eerste fase waarin de koersen zijwaarts bewegen wordt ook wel de accumulatiefase genoemd. De zijwaartse trend wordt simpelweg gekenmerkt door gelijke toppen en bodems. De koerstoppen vormen in dit geval de zogenoemde weerstand, een niveau waar de koers telkens op lijkt af te ketsen. De weerstand weerspiegelt als het ware het niveau waar verkopers steeds de overhand hebben. Aan de onderkant vinden we de steun, op dit niveau weet de koers juist telkens op te veren. De steun weerspiegelt als het ware het niveau waar de kopers steeds in actie komen.

De koersuitslagen kunnen in deze zijwaartse fase soms wel groot zijn, maar per saldo komt de onderliggende waarde nauwelijks van zijn plek. Uiteraard kunnen korte termijn beleggers en handelaren wel geld verdienen in een zijwaartse markt. Lange termijn beleggers en trendvolgers hebben hier echter weinig te zoeken.

Koopsignaal: Indien de koers boven de weerstand breekt, betekent dat een verandering van het sentiment. De kopers krijgen de overhand en worden misschien wel de nieuwe kopers. Telkens wanneer de koers boven een vorige top(weerstand) uitstijgt treedt er als het ware een technisch koopsignaal op. Voor een geldig koopsignaal dient de uitbraak wel op basis van een slotstand te worden bevestigd. Bovendien moet de uitbraak niet te minimaal zijn en moet deze het liefst begeleidt worden door hogere volumes.

Fase 2: Stijgende trend

Na de uitbraak en het koopsignaal is de kans groot dat er een periode van koersstijgingen volgt. De koers gaat over in een stijgende trend en de voormalige weerstand verandert in een steunniveau. Op de grafiek kunnen we een stijgende trend herkennen doordat de toppen en bodems op een steeds hoger niveau komen te liggen. Hierdoor is elke correctie koopwaardig, zolang deze echter weer een nieuwe hogere bodem achterlaat op de grafiek. De stijgende trend is intact tot het tegendeel is bewezen. Met andere woorden, de stijgende trend komt pas ten einde als de koers stopt met het vormen van hogere toppen en bodems.

We kunnen 3 soorten stijgende trends onderscheiden;

Sterke stijgende trend: Deze stijgende trend kenmerkt zich door het feit dat de correcties zeer beperkt zijn. Hierdoor komen de hogere bodems flink boven de oude toppen te liggen.

Normale stijgende trend: Bij een normale stijgende trend komen de hogere bodems vaak op of rond de oude toppen te liggen.

Zwakke stijgende trend: Een zwakke stijgende trend kenmerkt zich door het feit dat de bodems onder de vorige toppen komen te liggen. Omdat er wel hogere toppen en bodems worden gevormd spreken we uiteraard nog steeds van een stijgende trend.

Fase 3: Zijwaartse trend – consolidatie

Aan elke stijging komt een einde, waardoor er uiteindelijk weer een zijwaartse trend ontstaat. Deze fase wordt ook wel de distributiefase genoemd. Het verlaten van de stijgende trend vormt echter niet direct een verkoopsignaal. De mogelijkheid bestaat namelijk dat de koers na een tijdelijke consolidatie, opnieuw opwaarts uitbreekt, en de stijgende trend dus voortzet. De belegger moet nu echter wel behoedzaam zijn, want de koers kan natuurlijk ook naar onderen uitbreken.

Fase 4: Dalende trend

Indien de koers onder een belangrijk steunniveau zakt dan zal er een verkoopsignaal optreden. Met het breken van de steun wordt vaak een dalende trend of grotere correctie in gang gezet. Een dalende trend is zeer eenvoudig te herkennen aan de vorming van lagere toppen en lagere bodems. Hier wilt u uzelf als belegger uiteraard niet in een longpositie bevinden. Deze markt wordt gekenmerkt door dalende koersen en veelal een hoge(re) volatiliteit. De dalende trend is intact tot het tegendeel is bewezen. Met andere woorden, deze komt pas ten einde als de koers stopt met het vormen van lagere bodems en lagere toppen.

We kunnen 3 soorten dalende trends onderscheiden;

Sterke dalende trend: Deze dalende trend kenmerkt zich door het feit dat de correcties zeer beperkt zijn. Hierdoor komen de lagere toppen telkens flink onder de oude bodems te liggen.

Normale dalende trend: Bij een normale dalende trend komen de lagere toppen vaak op of rond de oude bodems te liggen.

Zwakke dalende trend: Een zwakke dalende trend kenmerkt zich door het feit dat de toppen boven de vorige bodems komen te liggen. Omdat er wel lagere toppen en bodems worden gevormd spreken we uiteraard nog steeds van een dalende trend.

Trendlijnen & steun en weerstanden

Zojuist hebben we de verschillende trends die voorkomen op de koersgrafieken besproken. Nu u beter begrijpt hoe markten zich gedragen en welke fases zich voordoen kunnen we dieper ingaan op de technische termen. Hieronder zal ik u kenbaar maken met de begrippen steun, weerstand en trendlijnen.

Weerstand & weerstandslijn

Een technisch analist spreekt van weerstand wanneer elke koersstijging steeds op een bepaald niveau afketst. De conclusie is dat er blijkbaar beleggers zijn die op dat niveau steeds aandelen verkopen of hun posities afbouwen. Indien u meerdere toppen met elkaar kunt verbinden ontstaat er een weerstandslijn. 

Wordt een dergelijk niveau opwaarts gebroken, dan zorgt dit technisch gezien voor een koopsignaal. In onderstaande grafiek is een opwaartse uitbraak te zien na een periode waarin de trend zijwaarts was. Technisch gezien is er dus een koopsignaal ontstaan na de opwaartse uitbraak. Na de uitbraak in december 2016 boven de belangrijke weerstand van 458 punten, zagen we dan ook een verdere stijging plaatsvinden. Op basis van technische analyse is deze stijging dan ook goed te verklaren.

Steun & steunlijn

Een technisch analist spreekt van een steun indien de koers een of meerdere keren succesvol opveert. De conclusie uit zo’n steun is dat er blijkbaar beleggers zijn die op dat niveau steeds aandelen kopen. Indien u meerdere bodems met elkaar kunt verbinden ontstaat er een steunlijn. In bovenstaande grafiek van de AEX is duidelijk sprake van een weerstand. In dezelfde grafiek zien we ook een duidelijk steunniveau terug. Wordt een belangrijk steunniveau neerwaarts gebroken, dan zorgt dit voor een verkoopsignaal.

Trendlijn & trendkanaal

Een technisch analist spreekt van een ‘valide’ trendlijn indien er over 3 of meer koerstoppen of onder 3 of meer bodems een lijn kan worden ingetekend. Des te meer toppen of bodems met elkaar zijn verbonden, des te sterker/betrouwbaarder deze lijn is. Vaak kunt u een stijgende trend ook identificeren doordat er een stijgend trendkanaal zichtbaar is. We spreken van een trendkanaal als de koers tussen twee parallel lopende trendlijnen beweegt. Logischerwijs geldt de bovenste toppenlijn als weerstand en zorgt de onderste bodemlijn voor steunniveaus.

Een trend of trendkanaal is lang niet altijd zichtbaar, daarom is het belangrijk om te onthouden dat een de stijgende trend intact is zolang het patroon van stijgende toppen en bodems zich voortzet. In de onderstaande grafiek van Peugeot is een duidelijk stijgende trend te zien. Zolang deze trend niet neerwaarts gebroken is, hoeft u als belegger dus geen haast te hebben om uw aandeel te verkopen.

Koersdoel & stoploss bepalen

U heeft zojuist geleerd om trends te herkennen en u weet nu ook wat weerstanden en steunniveau zijn. U wilt echter ook graag weten wanneer u winst moet nemen en waar u uw stoploss (bescherming) moet plaatsen. Hieronder zullen we daarom een aantal simpele methode, volgens de technische analyse, toelichten.

Koersdoel

Nadat u als technisch analist een uitbraak heeft waargenomen en het koopsignaal heeft gevold, wilt u natuurlijk weten wanneer u winst moet nemen. Als lange termijn trendvolger hoeft niets te doen zolang de stijgende trend intact is. U krijgt tenslotte pas een verkoopsignaal nadat de belangrijke en recente steunniveaus worden doorbroken. Wij begrijpen dat deze signalen soms wat laat komen, en daarom bespreken we ook enkele manieren om een koersdoel te bepalen.

U kunt met behulp van technische analyse op vele verschillende manieren koersdoelen bepalen. De meest eenvoudige manier om een koersdoel te bepalen is door de zogenaamde ‘pendelum swing’ methode toe te passen. Hierbij rekent u de afstand van de bodem tot aan de top van de zijwaartse range uit. Vervolgens telt u deze afstand op bij het uitbraakniveau. Hierdoor ontstaat een koersdoel waarbij u bijvoorbeeld gedeeltelijk winsten kan veiligstellen.

Uiteraard kunt u ook simpelweg referentiepunten in de grafiek gebruiken als koersdoel. Hiermee doel ik op oude (belangrijke) weerstandsniveaus, die mogelijk opnieuw voor koersdruk gaan zorgen. Voornamelijk weerstandsniveaus die in het verleden belangrijk zijn geweest, zullen veelal opnieuw voor weerstand zorgen. Indien u inspeelt op een daling, kunt u uiteraard het omgekeerde doen en kijken naar steunniveaus.

Naast de twee bovenstaande methodes kunt u ook gebruik maken van statistiek. De afgelopen decennia zijn verschillende koerspatronen onderzocht waarmee koersdoelen kunnen worden bepaald, en bovendien ook de statistische slagingspercentage van deze patronen zijn bekend. Met deze patronen zal ik u in het volgende deel kennis laten maken.

Stoploss

Zoals besproken zijn stijgende trends intact totdat het tegendeel is bewezen. Als technisch analist zult u uw stoploss actief moeten meebewegen. Dit betekent in de praktijk dat u dient te bepalen waar de laatste bevestigde stevige bodem ligt. Onder deze bodem kan de stoploss gelegd worden, zo voorkomt u dat u in een stijgende trend wordt uitgestopt. Een stijgende trend kenmerkt zich namelijk door hogere bodems, het breken van een bodem zou dus een verkoopsignaal betekenen.

Indien de laatste bodem te ver ligt en het risico te groot is, kunt u de stoploss ook enkele procenten onder het uitbraakniveau leggen. Bij een sterke uitbraak zal de koers namelijk niet meer terugvallen onder de gebroken weerstand.

Doordat u als technisch analist voor uw aankoop al de koersdoelen en stoploss kunt bepalen kunt u heel eenvoudig vooraf uw risico bepalen. Hierdoor is technische analyse bij uitstek gezicht om grote verliezen te voorkomen. Indien u enkel posities inneemt waarbij u twee keer zoveel kunt verdienen als verliezen, zult u een grotere kans op succes hebben. U bent immers al winstgevend als slechts de helft van uw transacties uw koersdoel behalen.

Technische analyse software

Om zelf een goede technische analyse te maken is betrouwbare TA software essentieel. Het LYNX Handelsplatform beschikt over veel tools waarmee u eenvoudig steun-, weerstand- en trendlijnen kunt trekken om de koersgrafieken vanuit een technisch oogpunt te kunnen benaderen. De software beschikt tevens over meer dan 80 technische indicatoren. Hier komen we in een volgend artikel nog uitgebreid op terug.

P.S. 

Wilt u graag een cursus of een masterclass over technische analyse volgen? Schrijf u dan kosteloos in voor een LYNX Masterclass. Wekelijks zijn verschillende beursexperts te gast in de LYNX Studio. In deze online masterclasses bespreken zij verschillende onderwerpen, waaronder technische analyse. U kunt tevens alle eerder opgenomen masterclasses terugkijken in het LYNX Masterclass archief.

De informatie in deze column is niet bedoeld als beleggingsadvies en geldt niet als aanbeveling tot het doen van enige belegging. De auteur heeft geen positie in één van voornoemde financiële instrumenten.